Ubuntu ve Fedora'nın ardından yeni favorim Archlinux. Bir deneme yapabilmek için diskimde yeni bir bölüm oluşturdum, manuel kurulumu tamamladım. Komut satırı, AUR ve pacman ile biraz daha yakın ilişkim olacak, orası kesin.
Pacman'i biraz özetlemek benim için faydalı olacak.
Öncelikle söylenen o ki pacman, apt ve dnf'e kıyasla daha hızlı. Ama ihtiyaç duyulan parametreler biraz daha içgüdüden uzak. Kendi içinde bir yapısı var elbette, ama öğremek zaman alacak.
Pacman'da işlemler 5 ana kategoride:
-Q : (Query) pacman veritabanını sorgula
-R : (Remove) sistemden paket kaldır
-S : (Sync) paketleri senkronize et
-U : (Upgrade) Sistemdeki paketleri güncelle
-F : (File) sistemde kurulu dosyaların içinde sorgu çalıştır
Query (-Q) işlemleri için kullanılabilecek anahtarlar:
-i : Kurulu paket ile ilgili bilgileri göster. Örneğin
pacman -Qi firefox
-k : Bir pakedin sahip olduğu dosyaları kontrol et. Ayrıntılı kontrol için -kk kullanılabilir.
-l : Bir paketin sisteme kurduğu dosyaları göster
-o : Bir dosyanın sahibi olan paketi ara
-s : Kurulu paketlerin arasında bir paket ismi ara
-e : explicit : sistemin kurduğu değil, kullanıcı tarafından kurulan programları listele.
-q : Quiet. sürüm no gibi ek bilgileri gösterme, sadece paket isimlerini listele.
-n : Sadece ana repo'lardan kurulan programları listele.
-m: AUR'dan kurulan programları listele.
-d : dependencies. Başka bir programın alt bağımlığı olarak kurulan programları listele.
-t : unrequired. gereksinim duyulmayan paketleri listele.
-dt: genelde ihtiyaç duyulmayan paketleri listelemek için ikisi beraber kullanılır.
vlc kurulu mu değil mi öğrenmek için:
pacman -Qs vlc
Remove (-R) işlemleri için kullanılabilecek anahtarlar:
-s : recursive. bir paketi ve o paketle gelen tüm alt bağımlılıkları kaldırmak için
-u : unneeded. gereksiz paketleri de kaldır
-n : paketle beraber gelen sistem yapılandırma dosyalarını da sil
Dolayısıyla thunderbird ile gelen bütün herşeyi kaldırmak için gereken komut:
pacman -Rnu thunderbird
olabilir.
Sync (-S) anahtarları:
-c : clean, yerel belleği temizle
-i : Kurulu olmayan paket ile ilgili bilgileri göster
-l : list
-q : quiet. Ekstra ayrıntılara (sürüm no, repo adı vs) girmeden sadece isimleri listele.
-s : search. depolarda arama yap.
Depolarda chromium aramak için
pacman -Ss chromium
-y : refresh. depolardan paket listesini tekrar indir (-Syy : liste yeniyse bile tekrar indir)
-u : upgrade. Tüm kurulu paketleri güncelle (
-Suu: depodaki paket kurulu sürümden eskiyse bile güncelle)
-w : indir, ama kurma
File system (-F) işlemleri ile kullanılabilecek anahtar:
-s :
search. Diskte kurulu bir dosyayı hangi paket kurmuş Bu artık (2024-02-27) yok. Bu işlev yerine sadece -F kullanılmalı.
-yy : force update. Henüz yeni güncellenmiş olsa da yine de paket listesini güncelle.
pacman -Fy
pacman -F libmozgtk.so
pacman -F /usr/lib/firefox/libmozgtk.so
Yukarıdaki ilk adımda pacman'in dosya/paket listesini güncellemesini, ikinci adımda libmozgtk.so dosyasının hangi paketlerde bulunabileceğini, üçüncü adımda ise tam yolu verilen dosyanın hangi paketlerde bulunabileceğini sorguluyoruz. Buna benzer bir işlev pkgfile ile de sunuluyor:
pkgfile lsb-release
pkgfile /etc/lsb-release
Genel bir anahtar:
-p : işlemi yapmaktansa sadece işlemin uygulanacağı paket adını yaz.
Birkaç örnek üzerinden gidelim:
pacman -Syy // yerel paket verisini sunucularla eşleştir (sync)
pacman -Syu // tüm paketleri güncelle
pacman -Ss firefox // repository'lerde adında firefox geçen paket ara
pacman -Ssq ^firefox$ // tam adı firefox olan paketi ara, ayrıntısız
pacman -S firefox // firefox'u depolardan kur
pacman -S extra/firefox // belli bir depodan kur
pacman -U /home/user/package // sistemdeki yerel dosyayı kur
pacman -U http://github/... // bir URL'den dosya kur
pacman -S gnome // gnome paket grubunu kur
pacman -R firefox // bir paket kaldır
pacman -Rs apache // bir paket ve tüm alt bağımlılıklarını kaldır
pacman -Rns $(pacman -Qtdq) // sistemdeki tüm kullanılmayan paketleri temizle/kaldır
pacman -Ru gnome // tüm gnome paket grubunu kaldır
pacman -Q | more // tüm kurulu paketleri listele
pacman -Ql apache // apache tarafından kurulan tüm dosyaları listele
pacman -Ss chromium // depolarda bir paket ara
pacman -Qs firefox // kurulu paketlerin içinde bir paket ara
pacman -Si chromium // kurulu olmayan bir paket hakkında bilgileri göster
pacman -Qi apache // kurulu bir paket ile ilgili bilgileri göster
pactree apache // bir paket ile ilgili bağımlılık ağacını göster
pacman -Qdt // artık gerekli olmayan paketleri listele
pacman -Sc // cache verileri temizle
pacman -Scc // cache belleğe alınan paketleri sil
pacman -Qo netctl // netctl dosyasını hangi paket kurmuş göster
pacman-optimize // optimize pacman
Ayrıca pacman'in yapılandırmasını /etc/pacman.conf dosyasını düzenleyerek de yapabiliriz. Örneğin şu ayarlar mümkün:
Color # renkli çıkış
CheckSpace # indirme yaparken her seferinde diskte boş yer var mı kontrol et
VerbosePkgList # kurulacak paketler ile ilgili ayrıntılı bilgi
TotalDownload # dosya bazında değil, tüm indirmelerin ne kadarının tamamlandığını göster
2021-12-23 ek:
Kurulu çekirdekleri listelemek için:
$ pacman -Qsq ^linux | grep -E '^linux[0-9]{2,3}$'
veya
$ ls -l /boot/vmlinux*
ve hatta sadece Manjaro'ya özel
$ mhwd-kernel -li
kullanılabilir.
---
https://wiki.archlinux.org/title/Pacman/Tips_and_tricks
