Linux'ta beklenmeyen kapanmalar

İşletim sisteminden bağımsız olarak tüm bilgisayar sistemlerindeki tüm kapanmaların düzgün (graceful) kapanma olması gerekir. Yarım kalan bir yazma işlemi, kapanmamış dosyalar vs bir sonraki açılışta en basitinden birkaç hata ve disk denetlemesinden, geri getirilemez veri kayıpları ve sistemin tekrar kurulmasına kadar sorunları getirebilir.

Beklenmeyen kapanmalar neler olabilir? Bir sistem bileşeni yüzünden sistemin tekrar başlaması (veya sadece kapanması), güç kaybı sebebiyle sistemin kapanması.

last komutuyla sistemdeki açılış ve kapanış olaylarının listesini alabiliriz. Şu kaynakta belirtildiği gibi

$ last -Fxn2 shutdown reboot

-F : Uzun tarih formatı kullan
-x : Kapanma ve çalışma seviyesi değişikliklerini de göster
-n2: En son 2 olayı listele

komudu normal şartlar altında bir kapanışı takip eden bir açılış listelemeli. Eğer normal bir kapanma yoksa iki açılış olayı ile karşı karşıya kalabiliriz. Aşağıdaki çıktıya bakarsak

reboot   system boot  5.9.10-200.fc33. Sun Nov 29 17:09:18 2020   still running
reboot   system boot  5.9.10-200.fc33. Sun Nov 29 16:10:37 2020   still running

16:10'daki açılış da hala "still running" olarak gözüküyor, 17:09'daki açılış da. Bu arada bir beklenmeyen bir kapanış olmuş. Normal bir kapanış ve açılış sonrasında şu gözükür:

reboot   system boot  5.9.10-200.fc33. Sun Nov 29 16:10:37 2020   still running
shutdown system down  5.9.10-200.fc33. Sun Nov 29 01:58:33 2020 - Sun Nov 29 16:10:37 2020  (14:12)

Aynı kaynakta alternatif olarak ausearch aracının kullanılmasından da bahsedilmiş. Örneğin

$ sudo ausearch -i -m system_boot,system_shutdown | tail -4

benim normal olarak kapanmayan sistemimde şu sonuçları verdi:

Option ENRICHED not found - line 9
NOTE - using built-in logs: /var/log/audit/audit.log
----
type=SYSTEM_BOOT msg=audit(29-11-2020 13:10:59.324:106) : pid=778 uid=root auid=unset ses=unset subj=system_u:system_r:init_t:s0 msg=' comm=systemd-update-utmp exe=/usr/lib/systemd/systemd-update-utmp hostname=? addr=? terminal=? res=success'
----
type=SYSTEM_BOOT msg=audit(29-11-2020 14:09:31.491:105) : pid=793 uid=root auid=unset ses=unset subj=system_u:system_r:init_t:s0 msg=' comm=systemd-update-utmp exe=/usr/lib/systemd/systemd-update-utmp hostname=? addr=? terminal=? res=success'

Normal bir kapanış sonrası ise şuna benzer bir kapanış ve sonrasında bir açılış içeren bir çıktı üretmesi gerekirdi:

---
type=SYSTEM_SHUTDOWN msg=audit(29-11-2020 01:58:33.647:1688) : pid=19324 uid=root auid=unset ses=unset subj=system_u:system_r:init_t:s0 msg=' comm=systemd-update-utmp exe=/usr/lib/systemd/systemd-update-utmp hostname=? addr=? terminal=? res=success'
----
type=SYSTEM_BOOT msg=audit(29-11-2020 13:10:59.324:106) : pid=778 uid=root auid=unset ses=unset subj=system_u:system_r:init_t:s0 msg=' comm=systemd-update-utmp exe=/usr/lib/systemd/systemd-update-utmp hostname=? addr=? terminal=? res=success'

Bu iki durumda da 2 değil 1 satır veri görünüyorsa loglarda bir kalıcılık yoktur, ya da yeterli süre açık kalan bir sistemin son açılış sonrasındaki kayıtları silinmiş olabilir.

Daha ilginç bir çözüm olarak bizim sistemimize özel bir hizmet birimi oluşturmamız önerilmiş. Sadece kapanışta çalılştırılacak /etc/systemd/system/set_gracefulshutdown.service dosyasının içeriği olarak şunlar önerilmiş:

[Unit]

Description=Set flag for graceful shutdown 

DefaultDependencies=no 

RefuseManualStart=true 

Before=shutdown.target

 

[Service] 

Type=oneshot 

ExecStart=/bin/touch /root/graceful_shutdown

 

[Install]

WantedBy=shutdown.target

Daha sonra

$ sudo systemctl daemon-reload

$ sudo systemctl enable set_gracefulshutdown

ile bunlar etkinleştirilmiş. Bu hizmet birimi kapanışta /root/graceful_shutdown dosyası oluşturacak. Ayrıca bir de açılışlarda çalışacak /etc/systemd/system/check_graceful.service hizmet birimi önerilmiş:

[Unit]

Description=Check if previous system shutdown was graceful 

ConditionPathExists=/root/graceful_shutdown 

RefuseManualStart=true 

RefuseManualStop=true

 

[Service]

Type=oneshot

RemainAfterExit=true

ExecStart=/bin/rm /root/graceful_shutdown

 

[Install]

WantedBy=multi-user.target

 

Bu hizmet birimi de açılışta çalışacak ama /root/graceful_shutdown dosyasının varlığı önkoşulu ile. Eğer o dosya yoksa çalışmayacağı için anlayabiliriz ki bir önceki kapanma beklenen bir kapanma değildi. Ayrıca dosya sonraki adımda bu dosyayı sileceği için kapanışta bir dosyanın tekrar oluşturulmasına izin veriyor. Bunu da benzer şekilde enable etmeliyiz:

 

$ sudo systemctl daemon-reload

$ sudo systemctl enable check_graceful

Tereddüt ettiğimizde
 

$ systemctl is-active check_graceful

komutu ile önceki kapanmanın normal olup olmadığını anlayuabiliriz.

En son olarak bir de journalctl ile durum kontorlü önerilmiş.

$ sudo journalctl -b -1 -n

Bu komut, bir önceki boot'ta (-b -1) en son 10 (-n parametresinin varsayılanı 10) kaydını görüntüler. Normal olarak aşağıdakine benzer bir çıktı olması gerekir:

Eyl 06 13:46:58 archbox systemd[1]: Reached target System Shutdown.
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd[1]: Reached target Late Shutdown Services.
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd[1]: systemd-reboot.service: Deactivated successfully.
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd[1]: Finished System Reboot.
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd[1]: Shutting down.
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd-shutdown[1]: Syncing filesystems and block devices.
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd-shutdown[1]: Sending SIGTERM to remaining processes...
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd-journald[218]: Received SIGTERM from PID 1 (systemd-shutdow).
Eyl 06 13:46:58 archbox systemd-journald[218]: Journal stopped

Böyle bir durumda aranılan satırlar başarılı olarak kapanmanın ve gerçekleştiğini gösteren (Reached System Shutdown, Finished System Reboot/Shutdown gibi) satırlar ve Journal stopped mesajları olabilir. Benim sistemimde bol hatalı bir çıktı üretti, beklenmeyen kapanmanın göstergesi olarak.